W zdaniach głównych congiuntivo wyraża życzenie, żal, przekleństwo, a także rozkaz: evviva l’arte!
| - | po czasownikach wyrażających przypuszczenie, wątpliwość, niepewność, obawę, pragnienie (np. desiderare, preferire, temere): temo ch’egli sia qui – boję się, że on jest tutaj; |
| - | po wielu spójnikach, głownuie w zdaniach celowych, przyzwalających, skutkoweych, np. po: affinchè, benchè, perchè, sebbene; |
| - | po formie superlativo relativo przymiotników: è il più bel paese che io conosca; |
| - | także po chiunque, dovunque, qualunque: qualunque sia la sua opinione; |
| - | po przymiotnikach: primo, ultimo, unico, solo: è l’ultima volta che io te lo dica. |
